واکنش برگشت پذیر واکنشی است که در آن، واکنش‌دهنده‌ها محصولاتی را ایجاد می‌کنند که می‌توانند با واکنش معکوس، دوباره واکنش‌دهنده‌ها را به وجود آورند. هر مادهی شیمیایی ساختاری دارد و علت رنگ مواد به ساختار مواد مربوط است.
مواد مورد نیاز :
- 2 گرم پتاسیم هیدروکسید
- ارلن مایر 250 میلی لیتری
- 100 میلی لیتر آب مقطر
- 5/2 گرم گلوکز (حدود یک قاشق غذاخوری)
- محلول آبی متیلن (متیلن بلو)
- قطره چکان
- درپوش چوب پنبه ای یا پلاستیکی مناسب با دهانه ارلن
شکل 1- پتاسیم هیدروکسید
شکل 2- ارلن مایر
شکل 3- محلول متیلن بلو
مراحل آزمایش واکنش بطری آبی :
- درون ارلن 250 میلی لیتری 2 گرم پتاسیم هیدروکسید و 100 میلی لیتر آب مقطر می ریزیم و کمی هم میزنیم تا خوب حل شود .
- محلول را تا دمای اتاق سرد میکنیم و سپس 5/2 گرم گلوکز را به آن اضافه میکنیم.
- چند قطره محلول آبی متیلن را به محلول درون ارلن اضافه میکنیم.
- درپوش ارلن را گذاشته و محلول را به شدت تکان میدهیم و مشاهده میکنیم محلول آبی رنگ می شود.
- در مرحله بعد درپوش ارلن را برمی داریم ( حدود 5 تا 10 ثانیه ) و سپس درپوش را میگذاریم و برای مدتی (حدود یک دقیقه ) ارلن را حرکت نمیدهیم و مشاهده میکنیم به تدریج رنگ محلول بی رنگ میشود.
- در مرحله بعد همچنان که ارلن درپوش دارد آن را دوباره به شدت تکان میدهیم و مجددا رنگ محلول آبی میشود.
- مراحل 5 و 6 را میتوانیم تکرار کنیم و تغییر رنگ را مشاهده کنیم.
نتیجه آزمایش :
دراین آزمایش متیلن بلو که آبی رنگ است با گلوکز واکنش میدهد و ساختار هردو ماده تغییر میکند و محلول بی رنگ میشود. وقتی این محلول مدتی باقی بماند مجددا محصول به مواد اولیه تبدیل میشود یا به عبارتی واکنش برگشت میکند. این تغییر رنگ ها نشانهی تغییر در ساختار است.
پرسش :
- بر اساس چه مشاهدهای میتوان نتیجه گرفت که این آزمایش یک واکنش برگشت پذیر است؟
- بر اساس مشاهدهی آزمایش آیا میتوان نتیجه گرفت که تغییر رنگ در نتیجه تغییر ساختار است؟
- چرا پس از مدتی برای انجام واکنش باید درپوش ظرف را برداشت؟
پاسخ :
- اینکه واکنش تغییر رنگ میدهد و دوباره به رنگ اول در میآید.
- بله تغییر ساختار موجب تغییر رنگ میشود.
- جهت ورود اکسیژن مورد نیاز برای انجام واکنش
