هنگامي که ماده‌اي ( جامد، مایع یا گاز ) را در آب حل ميکنيم، آب نقش حلال و مادهی مورد نظر نقش حل‌شونده را دارد. در این آزمایش آب حلال و مس (II) سولفات متبلور حل شونده است. مس (II) سولفات متبلور (کات کبود) ترکیب یونی آب رنگی است که وقتی در آب حل میشود محلول حاصل هم آبی میگردد.
وقتی به مادهای گرما دهیم جنبش ذرات آن بیشتر میشود. تغییرات دما حتما روي انحلال‌پذيري مواد جامد، مايع و گاز تأثير ميگذارد. اثر دما روي انحلال پذیری مواد جامد، بسته به اين که واکنش گرماگير است يا گرماده، فرق ميکند. انحلال پذیری مس (II) سولفات گرماگیر است و با افزایش دما مقدار بیشتری مس (II) سولفات با سرعت بیشتری در آب حل میشود.
آزمایش مقایسه حرکت ذرات در آب گرم و آب سرد
مواد مورد نیاز :
- مس (II) سولفات متبلور پودر شده (میتوان از قطره خوراکی هم استفاده کرد)
- اسپاتول
- آب سرد و آب داغ
- دو عدد بشر هم اندازه ( میتوان از دو لیوان )
- ترازو گرمی( اگر نداشتیم از یک پیمانه خیلی کوچک استفاده میکنیم)
شکل 1- مس سولفات متبلور
شکل 2- بشر
مراحل انجام کار :
- در یک بشر آب داغ و در بشر دیگر آب سرد میریزیم.
- با استفاده از یک پیمانه کوچک، مقداری مس (II) سولفات متبلور پودر شده برمیداریم و آن را درون بشر آب سرد میریزیم (به هم نمیزنیم).
- حال با استفاده از یک پیمانه کوچک دیگر، مقداری مس (II) سولفات متبلور پودر شده برمیداریم و آن را درون بشر آب جوش میریزیم (به هم نمیزنیم).
- مشاهده میکنیم که مس (II) سولفات در آب جوش زودتر حل شده و رنگ محلول زودترآبی میشود.
شکل 3- محلول مس سولفات در آب
نتیجه آزمایش/چرایی آزمایش :
میدانیم ذرات دائما در حال جنبش هستند و با افزایش دما جنبش ذرات بیشتر میشود. در این آزمایش هم با افزایش دما جنبش ذرات آب بیشتر شده و بیشتر به ذرات مس (II) سولفات برخورد میکند و سریع تر آن ها را در خود حل میکند.
پرسش:
- جنبش ذرات آب گرم بیشتر است یا آب سرد؟
- مس (II) سولفات در کدام حالت سریع تر حل میشود؟ (در آب گرم یا آب سرد)
- چرا مس (II) سولفات در آب گرم سریع تر حل میشود؟
پاسخ :
- آب گرم
- آب گرم
- چون با افزایش دما جنبش ذرات آب بیشتر شده و ذرات آب بیشتر به ذرات مس (II) سولفات برخورد میکنند و سریع تر آن ها را در خود حل میکنند.
