یکی از نشانه های واکنش شیمیایی تولید نور و گرما است، اما هر واکنشی که با شعله همراه است الزاما سوختن نیست. گاهی واکنش های دیگر هم با تولید نور و گرما همراه اند مثل واکنش تجزیه ی آمونیم دی کرومات ( آزمایش کوه آتشفشان ).
سوختن : اکسیدشدن سریع یک ماده با اکسیژن که با تولید نور وگرما (شعله ) همراه است.
آیا واکنش کوه آتشفشان سوختن است؟
مواد مورد نیاز :
– آمونیم دی کرومات
– شیشه ساعت
– بشر
– کبریت
– ترازوی دقیق (بادقتی در حد گرم )
– قاشقک یا اسپاتول
شکل 1– قاشقک یا اسپاتول
شکل 2– آمونیوم دی کرومات
توجه! میتوان به جای آمونیم دی کرومات از پتاسیم دی کرومات استفاده کرد.
مراحل انجام کار :
- ابتدا جرم مقداري آمونيوم دي کرومات را را با ترازو اندازه میگیریم و یادداشت میکنیم. سپس آمونیوم دی کرومات را به صورت مخروطی روی شیشه ساعتی قرار میدهیم.
- کبريت را روشن ميکنيم و آن را کاملاً داخل نوک تپهی آمونیوم دی کرومات فرو ميکنيم. منظرهي جالبي پديدار مي شود و مانند کوه آتشفشان فوران ميکند.
- با ديدن اين صحنه براي جلوگيري از پرتاب مواد به بيرون از محوطه، از يک بشر بزرگ استفاده ميکنيم. بشر را سرو ته کرده و به آرامي روي شیشه ساعتی قرار میدهیم. مشاهده میکنیم تا زمانی که آمونیم دی کرومات درون شیشه ساعت است واکنش ادامه دارد و روی دیواره داخلی بشر ذرات ریز آب مشاهده میشود.
- پس از اتمام آزمایش جرم پودر سبز رنگ باقی مانده را اندازه میگیریم. مشاهده میکنیم از جرم آمونیم دی کرومات اولیه کمتر است .
نتیجه آزمایش :
نتیجه میگیریم که این واکنش، سوختن نیست (چون نیاز به اکسیژن ندارد) بلکه نوعی واکنش تجزیه است و در آن جرم پودر آمونیوم دی کرومات بعد از تجزیه شدن کم ترشده است و آمونیم دی کرومات به گاز نیتروژن و بخار آب و کروم (III) اکسید که پودر جامدسبز رنگ است تجزیه میشود.
پرسش:
- به چه دلیل واکنش کوه آتشفشان از نوع سوختن نیست؟
- این واکنش گرماده است یا گرماگیر ؟
- آمونیم دی کرومات چه رنگی دارد؟
- معادله این واکنش را بنویسید.
