آزمایش کاشت لوبیا آزمایش عملی بسیار جذابی است که در دوران دبستان کودکان را با آن آشنا می کنند. در این آزمایش، انتخاب محیط مناسب، توجه به عوامل محیطی و مراقبت از گیاه اهمیت بالایی دارد و همین حساسیت باعث شده است که انجام آن برای کودکان خلاق، جذاب باشد. گیاه لوبیا را به دلیل ویژگی بالا رونده بودنش می توانیم بعد از جوانه زدن درون گلدان بگذاریم. آزمایش کاشت لوبیا به گونه ای است که کودکان می توانند مراحل رشد را به خوبی ببینند و همین باعث افزایش قدرت درک آن ها از طبیعت می شود.
ما در اینجا قصد داریم که نحوه رشد دانه های لوبیا و عوامل موثر در کاشت، محیط مناسب برای کاشت لوبیا و کاربرد آن را مورد بررسی قرار دهیم.
مواد مورد نیاز برای آزمایش کاشت لوبیا
- چند عدد دانه لوبیا
- دو پارچه نخی
- آب
- دو بشقاب
- گلدان
- خاک
حتما برایتان سوال است که چرا به بشقاب نیاز داریم! ما می دانیم که رشد لوبیا و تقریبا همه گیاهان با نور خورشید امکان پذیر است. پس برای گذاشتن دانه ها در برابر نور خورشید از بشقاب استفاده می کنیم. برای استفاده از پارچه می توان از جنس های دیگر پارچه استفاده کرد اما نخ مناسب ترین جنس است. در آزمایش کاشت لوبیا رنگ پارچه باید روشن باشد تا مانعی برای برخورد نور به دانه نباشد.
همچنین آب مورد نیاز در این آزمایش باید آب شیرین باشد و اندازه آن بستگی به تعداد دانه ها دارد و در مرحله اول صرفا خیس کردن دانه ها کافی است و نباید لوبیا ها به مدت طولانی در آب قرار بگیرند چون خراب می شوند و قابلیت رشد خود را از دست می دهند.
نحوه انجام آزمایش کاشت لوبیا
در مرحله اول باید پارچه های نخی را روی بشقاب ها بگذاریم سپس مقداری لوبیا روی هر پارچه قرار دهیم و پارچه ها را تا می کنیم به گونه ای که پارچه در دو طرف لوبیا ها قرار گیرد. در مرحله بعد باید پارچه و لوبیاها را خیس کنیم. الان ما دو تا بشقاب جهت کاشت لوبیا آماده کرده ایم. می خواهیم تاثیر نور خورشید را بررسی کنیم به همین خاطر یکی از بشقاب ها را درون یخچال می گذاریم و بشقاب دیگر را جلوی نور خورشید گذاشته و چند روز صبر می کنیم. مواظب باشید که نباید جلوی نور مستقیم خورشید باشد زیرا دمای مناسب برای رشد گیاه لوبیا ۱۸ تا ۲۱ درجه سانتی گراد می باشد.
در طول انجام آزمایش چند بار به آنها سر می زنیم. اگر دقت کنید بشقابی که در یخچال گذاشته ایم نسبت به بشقابی که جلوی آفتاب است سرد و مرطوب تر است. پس طبیعتاً در آزمایش کاشت لوبیا، بشقابی که جلوی نور آفتاب است آب بیشتری نیاز دارد؛ زیرا آب یا توسط نور خورشید بخار می شود یا دانه های لوبیا آن را جذب می کنند تا رشد کنند.
بعد از گذشت چند روز خواهیم دید که دانه های داخل یخچال سرما زده شده اند و چروک برداشته اند. لوبیا هایی که جلوی نور خورشید قرار داده ایم نیز شکاف برداشته اند و ریشه از شکاف خارج شده است. در مرحله بعد دانه هایی که رشد کرده اند را درون خاک گلدان قرار می دهیم و مقدار رطوبت آن را تنظیم می کنیم یعنی درون گلدان آب می ریزیم تا دانه ها رشد کنند.
خاک گلدان باید حداقل ۲۰ سانتی متر آن را پر کرده باشد. نکته قابل توجه این است که مواظب باشید در محیطی که گلدان را قرار می دهیم دما باید مناسب رشد باشد به عبارتی دیگر نه زیاد سرد و نه زیاد گرم باشد. بهتر است ته گلدان را سوراخ کنیم تا آب اضافی از طریق آن خارج شود. در هنگام کاشتن لوبیا ها درون گلدان، توجه کنید که باید حداقل ۱۵ یا ۲۰ سانتی متر فاصله داشته باشند تا بستر خوبی برای رشد آنها فراهم شود.
نتیجه آزمایش کاشت لوبیا
ما پس از قرار دادن دو بشقاب در محیط های مختلف به این نتیجه رسیدیم که گیاهان به نور خورشید نیاز دارند. دلیل اینکه محیط اولیه ما درون پارچه نخی بود این است که با خیس کردن لوبیا درون پارچه، پوسته آن مقداری آب جذب می کند و قسمت سخت دانه نرم می شود. با نرم شدن دانه لوبیا، سرعت جوانه زنی و رشد آن نیز درون خاک افزایش می یابد.
محیط قرارگیری گیاه بسیار مهم است مثلا اگر مقدار آبی که به دانه های لوبیا دادیم بیشتر از حد مورد قبول باشد قطعا دانه ها خراب می شوند و رشد نمی کنند یا اگر رشد بکنند بسیار ضعیف خواهند بود. نور خورشید عامل بسیار مهمی در آزمایش کاشت لوبیا است و جذب آن برای گیاه ضروری است. نور مستقیم خورشید نیز بر رشد گیاه تاثیر منفی دارد پس گلدان را می توان در خانه نگهداری کرد.
کاربرد آزمایش کاشت لوبیا
آزمایش کاشت لوبیا به راحتی می تواند در محیطی بزرگ تر انجام شود زیرا کود و خاک خاصی نیاز ندارد و با همین مواد معدنی موجود در خاک عادی قابل آزمایش است. کودکان با تحت نظر قرار دادن و دقت کردن به مراحل رشد لوبیا و انجام درست این آزمایش، ذهنشان خلاق تر می شود و به اهمیت نور خورشید در رشد گیاهان پی می برند؛ همچنین انگیزه کودکان را برای انجام فعالیت های کشاورزی افزایش می دهد. مثلا پس از انجام آزمایش، کودک به این فکر می کند که می تواند آن را در گلدان قشنگ تری بکارد تا جنبه ترئینی به خود بگیرد.
رعایت نکات ایمنی در آزمایش کاشت لوبیا
کودکان جهت انجام آزمایش کاشت لوبیا، برای حفظ ایمنی و جلوگیری از هرگونه خطری باید به نکات زیر توجه داشته باشند:
1. استفاده از وسایل حفاظتی: از اول تا پایان آزمایش باید از دستکش، ماسک و عینک محافظ استفاده کرد تا از تماس مستقیم با خاک و مواد شیمیایی مورد استفاده در آزمایش جلوگیری شود.
2. نگهداری و نگهداشتن وسایل آزمایش: برای جلوگیری از حوادث و آسیب های جسمانی، باید وسایل آزمایش را در جای مناسب و ایمن نگهداری کرد. مثلا اگر آب مورد نیاز برای آزمایش را در شیشه ریخته اید باید مواظب باشید که نشکند. همچنین خاک را در دسترس کودکان زیر شش سال قرار ندهیم چون ممکن از آن را بخورند و آسیب ببینند.
3. استفاده از محیط های مناسب: برای انجام آزمایش کاشت لوبیا، باید از محیط های مناسب و تمیز استفاده کرد تا احتمال آلودگی به باکتری ها یا قارچ ها کاهش یابد. سعی کنید از بزرگترها کمک بگیرید تا به شما در انتخاب محیط کمک کنند.
4. رعایت دستورالعمل ها: باید دستورالعمل ها و راهنمایی های مربوط به این آزمایش را به دقت دنبال کرد. مثلا در طول این چند روز که لوبیاها را جلوی نور خورشید گذاشته اید باید به آن ها سر بزنید و مطمئن شوید که خشک نشده اند.
5. حفظ بهداشت شخصی: پس از انجام آزمایش، باید به بهداشت شخصی خود توجه کنید و دست ها را با آب و صابون شست و خود را پاک نگه داشت. درست است که شما دستکش داشته اید اما ممکن است که خاک با قسمتی از بدن شما تماس داشته باشد و شما را مریض کند. با رعایت این نکات، می توانید از ایمنی خود و دیگران در زمان انجام آزمایش کاشت لوبیا مطمئن شوید.
پرسش:
- چرا گیاه لوبیا باید دور از نور مستقیم خورشید باشد؟
- شرایط کاشت لوبیا در گلدان چیست؟
پاسخ:
1. چون دمای مناسب برای رشد لوبیا 18 تا 21 درجه سانتی گراد است. . پس باید از نور خورشید دور نگه داشته شود و از قرار دادن آن بیرون از خانه بپرهیزید.
2. برای کاشت لوبیا در گلدان، اندازه گلدان حداقل باید 20 سانتی متر باشد.مطمئن شوید که ته گلدان به اندازه کافی سوراخ برای خارج شدن آب اضافی داشته باشد. دانه های لوبیا را باید در عمق 2 تا 3 سانتی متری از خاک بکارید و فاصله دانه ها از هم باید 15 سانتی متر باشد.
نتیجه گیری
بنابراین در آزمایش کاشت لوبیا، ابتدا دانه های لوبیا را در یک محیط مرطوب و مناسب قرار می دهیم تا نرم شوند و سپس آن ها را در شرایط مناسب برای رشد قرار دادیم. پس در کل ما بعد از نرم شدن دانه های لوبیا محیط را عوض می کنیم. با رشد و توسعه گیاهان، مشاهده خواهیم کرد که چگونه ریشه ها و ساقه های آن ها بزرگ تر شده و به چه شکلی گیاهان لوبیا درست شده اند. در حالت کلی این آزمایش نشان داد که لوبیا یک گیاه با رشد بالا است و با شرایط مناسب، به خوبی می تواند رشد کند.
با رعایت نکات ایمنی، استفاده از وسایل حفاظتی، نگهداری مناسب از وسایل آزمایش، استفاده از محیط های مناسب و رعایت دستورالعمل ها، می توان به خوبی این آزمایش را انجام داد و نتایج مطلوبی به دست آورد.
