ساخت گل های سدیمی یکی از جذاب ترین و هنرمندانه ترین فعالیت های دستی است که می توانید انجام دهید. این گل ها، با استفاده از دو نوع الکل متفاوت و شناساگر ساخته می شوند. به دلیل کار با الکل ها و شناساگر ها ساخت گل های سدیمی در محیطی مثل آزمایشگاه امکان پذیر است .می توان طی چهار مرحله این نوع گل را ساخت و نتیجه آزمایش را مشاهده کرد.
ما هم قصد داریم آزمایش ساخت گل های سدیمی را گام به گام برایتان بیان کنیم و به تمام نکات اشاره خواهیم کرد؛ تا در این راستا هیچ مشکلی در نحوه انجام آزمایش برای شما پیش نیاید. در ابتدا محیط کاری خود را آماده کرده و از خلق گل های سدیمی زیبا و منحصر به فرد لذت ببرید.
مواد مورد نیاز در آزمایش ساخت گل های سدیمی
- ایزوپروپیل الکل
- اتیل الکل (اتانول)
- فنول فتالئین
- بروموتیمول بلو
- سدیم
ما برای انجام این آزمایش به این چهار ماده نیاز داریم، البته نیازمند سه جسم دیگر هم هستیم: یک ظرف که در آن محلول مورد نیاز را درست کنیم، یک همزن دستی کوچیک یا وسیله ای باریک و در آخر ظرفی که عرض زیادی دارد و می توان مواد را در آن پخش کرد و گل های سدیمی را ساخت.
برای تهیه این مواد باید به آزمایشگاه مراجعه کنید و توجه داشته باشید که این مواد در داخل خانه مورد نیاز نیست؛ یعنی پس از انجام آزمایش آن را به آزمایشگاه برگردانید و یا در آنجا به انجام آزمایش بپردازید. این مواد می توانند به بدن انسان آسیب برسانند!! پس در نگهداری آنها توجه فرمایید. در آزمایش ساخت گل های سدیمی، شناساگر ها و الکل ها حضور دارند. بروموتیمول بلو و فنول فتالئین شناساگر هستند.
با استفاده از شناساگر ها می توان محلول های اسیدی یا بازی را شناسایی کرد که به صورت رنگ های متفاوت دیده می شوند. ایزوپروپیل هم که نوعی الکل است، به صورت یک مایع بی رنگ و فرار می باشد. فرار بودن یعنی به آسانی و در دمای معمولی تبخیر می شود و فشار بخار آن قابل اندازه گیری است.
نحوه انجام آزمایش ساخت گل های سدیمی
قبل از انجام آزمایش باید ظرف ها و وسایلی که قرار است از آن ها استفاده کنیم را تمیز و خشک کنیم. سپس در مرحله اول ایزوپروپیل و اتیل را درون ظرف با یکدیگر مخلوط می کنیم و به وسیله همزن، هم می زنیم تا مایع شفافی به دست بیاوریم. در مرحله بعد مقدار کمی بروموتیمول بلو و فنول فتالئین را به محلول اضافه می کنیم و هم می زنیم تا به خوبی مخلوط شوند. در مرحله آخر، سدیم را به قطعات کوچکی تقسیم می کنیم و به فاصله حداقل ۵ سانتی متر درون محلول می گذاریم.
چرایی تشکیل گل های سدیمی:
به دلیل واکنش شیمیایی بین سدیم و شناساگر ها، سدیم درون محلول الکل و شناساگر ها به صورت گل در می آید. وقتی که سدیم به محلول الکل اضافه می شود، با شناساگر های موجود در محلول واکنش می دهد و یک تغییر شیمیایی رخ می دهد که این امر باعث تشکیل گل سدیمی می شود.
کاربرد آزمایش ساخت گل های سدیمی
این واکنش شیمیایی بین سدیم و شناساگر ها منجر به تشکیل گل های زیبا و جذاب می شود که می توانند به عنوان تزئینات دکوراتیو در محیط های مختلف استفاده شوند. این فرآیند هنری و جالب، نشان دهنده قدرت و زیبایی شیمی است که می تواند به شکل های مختلف در طراحی هنری استفاده شود. آزمایش ساخت گل های سدیمی می تواند در علوم شیمی به دانش آموزان و دانشجویان آموزش داده شود.
این آزمایش علاوه بر جذابیت و زیبایی، به دانش آموزان کمک می کند تا مفهوم واکنش های شیمیایی را بهتر درک کنند. به عنوان یک فعالیت آموزشی، این آزمایش می تواند به معرفی مفهوم واکنش شیمیایی بین سدیم و شناساگر ها، تشکیل نقطه اشباع، و نقش شناساگر ها در تغییر رنگ محلول ها کمک کند. همچنین می تواند به تقویت مهارت های علمی و آزمایش گری دانش آموزان کمک کند.
علاوه بر این، گل های سدیمی که در این آزمایش ساخته می شوند، می توانند به عنوان تزئینات زیبا و خلاق در کلاس های شیمی، نمایشگاه ها، رویداد های هنری و علمی، و حتی در خانه ها و دفاتر استفاده شوند. پس انجام این آزمایش می تواند منجر به افزایش علاقه دانش آموزان به علوم شیمی شود و زیرساخت های مناسب برای یادگیری مفاهیم شیمی را فراهم کند.
نکات ایمنی در آزمایش ساخت گل های سدیمی
همانطور که در هر آزمایش شیمیایی رعایت نکات ایمنی بسیار مهم است، در آزمایش ساخت گل های سدیمی نیز باید از تدابیر ایمنی مناسب پیروی کرد تا از هر گونه حادثه ای جلوگیری شود. در ادامه نکات مهمی برای انجام این آزمایش آورده شده است:
۱. استفاده از لباس های ایمنی:
قبل از شروع آزمایش، مطمئن شوید که دانش آموزان یا دانشجویان لباس های ایمنی شامل کلاه، عینک، و دستکش های شیمیایی را دارند. بهتر است از روپوش مخصوص آزمایشگاه استفاده شود؛ اگر این وسیله در دسترس نیست و یا منطقه کاری شما محیطی غیر از آزمایشگاه است، لباس مناسب و دستکش بپوشید.
۲. استفاده از محیط باز یا محل هوای خوب:
آزمایش باید در محل باز یا محلی با سیستم تهویه مناسب انجام شود تا احتمال تنفس دود ها یا بحران های شیمیایی کاهش یابد. بعضی افراد به بوی الکل و یا شناساگر ها حساسیت دارند، آن ها باید از انجام این آزمایش خودداری کنند.
۳. استفاده از وسایل حفاظتی:
در این آزمایش به دلیل استفاده از الکل ها باید مراقب آتش سوزی باشید. پس اطمینان حاصل کنید که دستگاه های حفاظتی مانند کپسول آتش نشانی، آب و مواد خاموش کننده آتش در دسترس قرار دارد.
۴. پرهیز از تماس مستقیم با مواد شیمیایی:
دانش آموزان یا دانشجویان نباید به طور مستقیم با مواد شیمیایی در آزمایش برخورد کنند. همچنین، باید از تماس پوست و چشم با مواد شیمیایی جلوگیری شود؛ پس برای اینکار مواظب باشید در عین انجام آزمایش کلاه بگذارید تا به بهانه مرتب کردن مو ها به سر یا صورتتان دست نزنید.
۵. دور نگه داشتن مواد شیمیایی:
مطمئن شوید که مواد شیمیایی در جاهای مناسب و دور از دسترس دانش آموزان یا دانشجویان نگهداری می شوند. اگر آزمایش در بیرون از آزمایشگاه انجام می شود باید مواظب باشید که هر فردی از انجام آزمایش خبر ندارد و طبیعی است که کنجکاو شود و به محلول ها دست بزند و به خودش آسیب بزند. همچنین از گذاشتن مواد در دسترس کودکان اکیدا خودداری شود.
در نهایت با رعایت این نکات ایمنی، می توانید آزمایش ساخت گل های سدیمی را به صورت ایمن و مطمئن انجام دهید.
پرسش :
- شناساگر چیست؟
- در این آزمایش شناساگرها کدامند؟
پاسخ :
- شناساگر ها ماده هایی هستند که به کمک آنها محلول های اسیدی یا بازی را می توان تشخیص داد و بصورت رنگ های متفاوت دیده می شوند.
- بروموتیمول بلو و فنول فتالئین در این آزمایش شناساگر هستند.
نتیجه گیری:
بنابراین آزمایش ساخت گل های سدیمی یک آزمایش جذاب و آموزنده است که نشان می دهد چگونه تفاعلات شیمیایی می توانند به شکل زیبا و جالبی تجسم شوند و گل هایی با رنگ های مختلف ایجاد کنند. این آزمایش کمک می کند تا مفاهیم شیمیایی را به صورت عملی و تجربی یاد بگیریم و با مفاهیم شیمیایی مانند ترکیبات شیمیایی و اثرات رنگ های مختلف آشنا شوید. همچنین، این آزمایش می تواند علاقه مندی و علاقه به علوم شیمیایی را تقویت کند. به طور کلی، آزمایش ساخت گل های سدیمی یک فرصت خوب برای تجربه و یادگیری در زمینه شیمی است.
