نقد و بررسی انیمیشن وال ای یک فرصت فوق العاده برای بررسی عمیق این اثر شگفت انگیز از دیدگاه هنری، داستانی و اجتماعی است. “وال-ای” یکی از آثار ممتاز شرکت پیکسار است که با توجه به عنوان یک انیمیشن علمی-تخیلی، پیام ها و مفاهیم عمیقی را در خود جای داده است.
ماجرای انیمیشن در آینده ای دور، در یک زمین که توسط زباله ها و آلودگی فرا گرفته شده است، رقم می خورد. وال-ای، ربات پاکسازی که با احساسات و هوش مصنوعی پیشرفته ای تجهیز شده است، به تنهایی در این دنیای خاموش و ترسناک به دنبال مفهوم و زیبایی جستجو می کند. این انیمیشن نه تنها با گرافیک فوق العاده ای، دنیای پس از انسان ها را به تصویر می کشد بلکه با داستانی غنی و پرمعنا، نگاهی به افتراق انسانیت از محیط زیست و تکنولوژی می اندازد.
در “وال-ای“، انتقاد از مصرف بی رویه منابع زمین و تأکید بر ضرورت حفاظت از محیط زیست به وضوح مشخص است. این انیمیشن به دلیل پیشرفت تکنولوژی و نادیده گرفتن مسئولیت های انسانی در قبال زمین، پیام قدرتمندی را منتقل می کند. همچنین، ارتباطات انسانی و احساسات بین وال-ای و یک ربات دیگر، ابعاد اخلاقی و انسانی این انیمیشن را تقویت می کند.
به علاوه، موسیقی متن مؤثر و اجرای شگفت انگیز وال-ای بدون کلام، تجربه تماشای این انیمیشن را به یک سفر هنری تبدیل می کند. در مجموع، “وال-ای” یک شاهکار هنری است که با استفاده از زبان تصویر و داستان، ما را به تأمل در مسائل مهم اجتماعی و زیست محیطی می کشاند و در ذهن تماشاگر اثری عمیق و ماندگار می گذارد.
اگر به انیمیشن های جذاب علاقه دارید می توانید مقاله های معرفی انیمیشن آسترو بوی «Astro Boy» و معرفی انیمیشن ربات ها «Robots» را بخوانید.
نقد و بررسی انیمیشن وال ای
انیمیشن “WALL- E” از جمله آثاری است که هربار با آن در ارتباط قرار گیرید، شما را به یک سفر جذاب و فراموش نشدنی دعوت می کند. این اثر که به کارگردانی و نویسندگی اندرو استنتون و تهیه کنندگی جیم موریس توسط استودیو پیکسار ساخته شده است، در تاریخ ۲۷ ژوئن ۲۰۰۸ (۷ تیر ۱۳۸۷) توسط شرکت والت دیزنی به نمایش درآمد. “وال-ای” نه تنها به عنوان یک انیمیشن فوق العاده محبوب است بلکه از نظر مالی نیز به عنوان یکی از موفق ترین اثار پیکسار شناخته می شود؛ این انیمیشن با بودجه ای در حدود ۱۸۰ میلیون دلار تولید شده و توانست به فروش بیش از ۶۰۰ میلیون دلار دست پیدا کند.
در یک مصاحبه جذاب، اندرو استنتون، کارگردان فیلم “وال-ای”، به یادگاری خاص اشاره کرد که ایده شخصیت وال-ای در ذهن او به وجود آمد. او در این مورد اظهار کرد: “این ایده در یک مسابقه بیسبال به من آمد، زمانی که یک نفر یک دوربین شکاری به من هدیه داد. من در حال بازی بودم و با دیدن دوربین محو شدم. دوربین شکاری دو عدسی دارد و روی هر دو چشم قرار می گیرد و با حرکت بالا و پایین کردن آن می توان دوربین را به ارتفاع صورت تنظیم کرد.”
او ادامه داد: “زمانی که آن دوربین را در دست گرفتم، حس کردم که یک موجود زنده به من نگاه می کند. با حرکت قسمت های دوربین، آن را بین حالت های ناراحت، خوشحال و عصبانی تغییر می دادم. در هر حالت، یک گفت وگو ذهنی با دوربین داشتم و با آن در هر لحظه مکالمه می کردم. در همان لحظه به یاد آوردم که در دوران کودکی با دوربین پدرم نیز چنین تجربه ای داشته ام. به این ترتیب، شخصیت وال-ای در ذهن من شکل گرفت و من از آن دوربین واقعی که به من اجازه داد دو ساعت متمرکز به آن دست پیدا کنم، سپاس گزارم.”
مجموعه جنگ ستارگان، بدون شک، یکی از پرطرفدارترین و محبوب ترین مجموعه های سینمایی تاریخ به شمار می آید و هزاران طرفدار در سراسر جهان دارد. در این مجموعه، رباتی به نام R2-D2 وجود دارد که به عنوان یکی از دوست داشتنی ترین شخصیت های این سری فیلم ها شناخته می شود. صداگذاری این شخصیت بر عهده صداپیشه برجسته به نام بن برت بوده است. بن برت نه تنها با صدای خود شخصیت R2-D2 را بی نهایت زنده کرد، بلکه در انیمیشن “وال-ای” نیز صداگذاری شخصیت وال-ای را انجام داده است.
در مصاحبه ای، استنتون به این موضوع اشاره کرد که به دلیل پچ پچ های شخصیت R2-D2، به بن برت پیشنهاد همکاری داده و از او درخواست کرده بود که وظیفه صداگذاری یک شخصیت دیگر را به عهده بگیرد. نتیجه این پیشنهاد، شخصیت بی نظیر وال-ای با صداگذاری بن برت بود که به طور دائمی در ذهن ما حک می شود. بن برت همچنین در فیلم های مهم دیگری مانند “E.T.، فیلم The Extra-Terrestrial” و “Indiana Jones” نیز حضور داشته است.
برای صداگذاری وال -ای، بن برت یک پوشه بسیار حجیم از صداهای متنوع ایجاد کرده بود. این پوشه، با اختلاف بسیار زیاد، بزرگ ترین پوشه در میان کارهای پیشین او بوده است. برت در این پوشه حدود ۲۴۰۰ صدای مختلف ایجاد کرده و از آن ها برای مواقع مختلفی که وال-ای در آن ها حضور دارد، استفاده کرده است. این پوشه شامل صداهای بسیار جالب و غیرمعمول بوده که به برخی از آن ها اشاره می شود؛ به عنوان مثال، صدای مسواک برقی، صدای برخورد کارت های بانکی با یکدیگر، صدای حرکت لنز های یک دوربین عکاسی نیکون (برای صدای حرکت چشم های وال -ای)، صدای عطسه برت همزمان با روشن بودن جاروبرقی و … این تنها یک نمونه از صداهای استفاده شده توسط بن برت برای صداگذاری شخصیت وال -ای بود.
پس از به وجود آمدن ایده ظاهری شخصیت وال-ای در ذهن استنتون، مرحله بعد به طراحی این شخصیت پرداخته شد. این فرآیند، که پس از ایجاد صدها مدل مختلف به نتیجه ی نهایی که در انتها شاهد آن شدیم، زمان بر بود. تیم طراحی فیلم “وال-ای” در یک جلسه با استنتون به این نتیجه رسیدند که وجود آرنج برای وال-ای ضروری نیست و حتی ممکن است جلوه وی را خراب کند. آن ها اعتقاد داشتند که در صورت داشتن دست های آرنج، وال-ای قادر به بهبود احساسات خود و برقراری بهتر ارتباط با شخصیت ایو خواهد بود.
نتیجه این جلسه و پس از ساعت ها گفت وگو، این بود که یک ربات کهنه که مسئول فشرده سازی زباله است، اصلاً نیازی به داشتن آرنج ندارد. وال-ای به این شکل طراحی شد تا احساسات خود را به چالش کشیده تر بروز دهد، و بیشترین ابراز احساسات و برقراری ارتباط با چشمانش انجام شود. این باعث می شود وال-ای در زمان تعامل با مخاطب، تلاش بیشتری برای برقراری ارتباط انجام دهد و این ویژگی آن را به یک شخصیت دوست داشتنی تر و جالب تر تبدیل کند.
جزئیات فیلم نامه اولیه انیمیشن وال ای
هر فیلم یا سریال، بدون شک، تفاوت های مهم و ظریفی با نسخه ابتدایی فیلم نامه خود دارد و فیلم “وال-ای” نیز مستثنی نیست. در بسیاری از نسخه های ابتدایی فیلم نامه این اثر، آدم های فضایی در داستان حضور داشتند. به عنوان مثال، در یکی از نسخه های اولیه فیلم نامه، آدم های فضایی به یک شیپ فضایی حمله کرده و قسمتی از آن را تحت کنترل خود درآورده و به همین دلیل، وال-ای با کمک ایو مجبور است انسان ها را پیدا کند تا با هم در مقابل این حمله مقاومت کنند.
در یک نسخه دیگر از فیلم نامه نیز، موجودات فضایی با داستانی متفاوت دخالت داشتند. زمانی که ایو و وال-ای به سمت یک شیپ فضایی حرکت می کنند، این موجودات ایو را دزدیده و با استفاده از اطلاعاتی که از او به دست آورده اند، قصد تصرف زمین را دارند. در این میان، وال-ای مجبور است ایو را پیدا کرده و او را از دست این موجودات فضایی نجات دهد. تیم سازنده فیلم و خود اندرو استنتون از این تغییرات در داستان و حضور موجودات فضایی راضی نبودند و تمام این ایده ها را رد کردند؛ تصمیمی که به نظر کاملاً صحیح می آید.
نقد و بررسی انیمیشن وال ای از دیدگاه سیاسی
در این بخش به نقد و بررسی انیمیشن وال ای از دیدگاه سیاسی می پردازیم. شاید بگویید انیمیشن چه ارتباطی با سیاست دارد. پس در ادامه با ما همراه باشید:
تکنولوژی در مقابل ارتباطات انسانی
در داستان فیلم، انسان ها سبک زندگی جدیدی پیش گرفته اند. آن ها به دلیل کمبود حرکت، همگی به چاقی و فربهی پیش می روند و تمام وقت خود را صرف نگریستن به یک صفحه نمایش می کنند. روابط آن ها کاملاً مجازی است و با وجود نزدیکی فیزیکی، از لحاظ روحی دور از هم هستند. یک حادثه کوچک در فیلم درباره دو انسان به نام های وال-ای و ایو است که تصادفاً باعث می شود آن ها برای لحظه ای از دنیای مجازی خارج شده و به دنیای واقعی نگاهی بیندازند. این تجربه ناگهانی از “زندگی واقعی” تنها برای چند ثانیه، آن ها را به هم نزدیک تر می کند و چیزهایی را کشف می کنند که همیشه در مقابل چشمان آن ها پنهان بوده اند.
مفهوم لمس فیزیکی ناگهان به یک حادثه حیرت انگیز تبدیل می شود؛ چیزی که هزاران نفر ممکن است در کنار یکدیگر باشند، اما حتی نمی دانند که این امکان وجود دارد زیرا در دنیای مجازی فرو رفته اند. این سبک زندگی، حتی به طور ملایم تر، در جوامع واقعی نیز وجود دارد. فناوری های مدرن و شبکه های اجتماعی زندگی ما را کنترل کرده و موضوعات مختلفی را ایجاد کرده اند. آیا تکنولوژی، با وجود کمک های ظاهری، در واقع به بشریت آسیب می زند؟ آیا افراط گری در پیشرفت نهایتاً به ضرر ما خواهد شد؟ این سوالات را “وال-ای” در دوره ای مطرح می کند که هنوز پلتفرم هایی مانند “اینستاگرام” وجود نداشت و وابستگی کمتری به تکنولوژی داشتیم.
عصر حکومت ربات ها و هوش مصنوعی
در آثار علمی-تخیلی، حضور ربات ها همواره یک عنصر مهم بوده و احتمالاً شما فیلم های بسیاری را دیده اید که در آن ها ربات ها و هوش مصنوعی به مخاطره انسان ها می افتند. وال-ای نیز از این مضمون بهره می برد اما به نحوی واقع گرایانه تر این ایده را ارائه می دهد. در این انیمیشن، هوش مصنوعی به اندازه ای که ادراک انسان را داشته باشد نزدیک نمی شود، به شکلی مبالغه آمیز آگاه نیست و قصد انتقام جویی ندارد. به جای این ها، ربات ها و هوش های مصنوعی در دنیای فیلم تنها دستوراتی که دریافت می کنند را اجرا می کنند. (البته، وال-ای ممکن است به عنوان یک استثنا در نظر گرفته شود، زیرا اگر او هم مانند سایر ربات ها بود، قصه به چنین شکلی ترسیم نمی شد.)
در دنیای این فیلم، ربات ها تمام انرژی خود را به دنبال جلب رضایت انسان ها صرف می کنند و مشابه یک پرستار، مراقب آن ها هستند تا از کمبودها مصون باشند، بیمار نشوند و زنده بمانند. از سوی دیگر، انسان ها در طول زمان فراموش کرده اند که زندگی شان حالا چقدر به ماشین ها وابسته شده است. آن ها دیگر کاری انجام نمی دهند. آن ها به تنهایی مصرف کننده های بیشتر و بیشتری می شوند، بدون اینکه به جهان خود چیزی اضافه کنند. این دقیقاً همان نکته ای است که کارل مارکس، بنیان گذار مارکسیسم، به آن اشاره کرده بود: “تولید بیش از حد چیزهای کارآمد، باعث ظهور آدم های بی مصرف می شود.”
نگرانی های این فیلم نسبت به آینده، واقعیتی وهم انگیز را یادآوری می کند که ما در حال حرکت به سوی آن هستیم. احتمالاً برخی از افراد می گویند که هرگز در چنین شرایطی قرار نخواهیم گرفت، اما اگر این امر رخ دهد، در آن زمان، ممکن است نتوانید نقاط ضعف ساختاری که به آن عادت کرده اید را تشخیص دهید.
تکنولوژی در حال حاضر کارهای مفیدی برای ما انجام می دهد و با تشکر از اینترنت و گوگل، ضروری نیست که همه چیز را به خاطر بسپارید و با تلفن همراه، نیازی نیست که تمام شماره های تلفن را حفظ کنید. در وال-ای، سازندگان نمایان ترین نقطه اتکا به تکنولوژی را نشان داده اند، زمانی که انسان ها مجبور به انجام کاری نیستند. آن ها تنها زباله تولید می کنند، احمق تر و چاق تر می شوند و دیگر ویژگی های انسانی را ندارند.
مسائل زیست محیطی
آثار آلودگی کارخانه ای، تجمع زباله ها، آلودگی در اقیانوس ها و رودخانه ها، فروپاشی اکوسیستم، گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی، همگی از مسائل بحرانی امروز هستند و در فیلم “وال-ای” این چالش ها به نحو چشمگیری برجسته شده اند، که نشان از اهمیت ضروری برای مقابله جدی با این مسائل دارند. در داستان این فیلم، کره ی زمین – که ما آن را به شکل فعلی می شناسیم – به طور کامل از بین رفته و انسان ها برای قرن ها آن را ترک کرده اند.
این تصویر اگرچه در ظاهر غیر واقعی به نظر می رسد، اما در واقعیت اگر تا دهه های آینده از این سیاره مراقبت نشود، ناگزیر به مواجهه با بدترین سناریو ممکن خواهیم بود؛ یعنی روزی که انسان های باقی مانده در شرایطی ناپسند و خارج از محدوده جو زمین زندگی می کنند. وال-ای به همراه هشدارهایی در مورد حفاظت از محیط زیست، به بهداشت فیزیکی و روانی انسان ها نیز پرداخته است. چاقی مفرط از معضلاتی است که در جوامع مدرن در سال های اخیر رو به افزایش بوده و احتمالاً در آینده به تدریج شیوع بیشتری پیدا خواهد کرد.
البته فیلم این مسأله را به یک اندازه اغراق آمیز به تصویر کشیده است تا تشویق به تفکر و اندیشه نقادانه کند. شخصیت های انسان در داستان به حدی چاق شده اند که نمی توانند حتی از صندلی بلند شوند و برای حرکت خود تنها به وسیله ی ماشین ها اعتماد دارند. همه چیز به برخوردهای مصنوعی برای آن ها آماده شده و آن ها بر خلاف اجداد خود، حداقل وابستگی به احساسات انسانی ندارند. این چرخه تا روزی ادامه خواهد داشت که تفاوت بین انسان و حیوان به حداقل برسد.
جمع بندی و نتیجه گیری
“وال-ای” یک انیمیشن برجسته است که به طور زیبا و پرزرق، اقتباسی از مسائل مهم محیط زیستی و اجتماعی ارائه می دهد. در مقاله نقد و بررسی انیمیشن وال ای و داستان آن، مسائلی همچون آلودگی محیطی، تغییرات اقلیمی، و معضلات انسانی مانند چاقی مفرط به نحوی خلاقانه و طنزآمیز به تصویر کشیده شده اند. این انیمیشن از طریق شخصیت هایی چون وال-ای و ایو، به بررسی اثرات نادرست تکنولوژی و افترا به محیط زیست بر زندگی انسان ها پرداخته است. همچنین، از طریق جهان تصویرسازی شده در این فیلم، انتقادی به زندگی مدرن و افراط در وابستگی به تکنولوژی ارائه می دهد.
در کل، “وال-ای” نه تنها یک انیمیشن سرگرم کننده بلکه یک اثر هنری با ارزش و آگاه سازی اجتماعی است که به مخاطبان اطلاعات مهمی درباره ی مسائل جاری جهان ارائه می دهد.
